Chương trình và sách giáo khoa mới phải sát thực tế, khả thi

Giáo dục phổ quát thiếu tính hướng nghiệp, cốt phục vụ nhu cầu thi đại học Quy mô tăng - chất lượng giảm “Giáo dục phổ quát đã đạt được những thành quả đáng kể về quy mô trong tuổi đổi mới nhưng chất lượng giảm sút, nhất là giáo dục đạo đức, lối sống” - GS.TS Nguyễn Đình Hương, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội nhận định về chất lượng giáo dục phổ thông giờ. Ông Nguyễn Đình Hương cũng chỉ rõ, giáo dục hiện đang nặng với đối phó thi, nặng lý thuyết, kém thực hiện, không thực hành được đề nghị phân ban, phân hướng, gần như tốt nghiệp phổ biến chỉ để thi vào đại học nên cả ngành và xã hội hàng năm tụ hợp rất nhiều công sức vào các kỳ thi mà hiện tại không chỉ thi ĐH mà thi vào lớp 1, lớp 10 ở các trường, lớp chất lượng cao cũng không kém căng thẳng. Một đánh giá đáng chú ý rút ra từ thực tiễn giảng dạy của trường THPT chuyên Hà Nội Amsterdam cho thấy, nội dung CT, SGK hiện hành mới chú trọng đến các tri thức cơ bản, chưa chú trọng đến việc tích hợp hợp lý vào môn học các kỹ năng sáng tạo, kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp… Chưa kể tới tính liên thông giữa chương trình giáo dục phổ biến với giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học chưa rõ. Phần nào giảng giải cho những hạn chế được nêu ra về CT, SGK phổ biến, GS.TS Nguyễn Viết Thịnh, nguyên Hiệu trưởng trường ĐH Sư phạm Hà Nội cho rằng, chất lượng chương trình phổ quát bị đánh giá là méo mó giữa dạy chữ và dạy người, chưa đáp ứng được các yêu cầu nói trên có nguyên nhân từ việc bị biến dạng trong quá trình khai triển giảng dạy ở cơ sở. Bản thân sự quá tải, ngoài do chương trình, nội dung SGK còn do sự thiếu đồng bộ về điều kiện cơ sở vật chất, hàng ngũ thân phụ trong trường học và cả bởi sự kỳ vọng của phụ huynh... Tránh vết xe đổ “Điểm hạn chế nhất của việc triển khai CT, SGK phổ thông hiện hành là sự thiếu đồng bộ trong việc chuẩn bị các điều kiện để triển khai chương trình như đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ càn, cung ứng thiết bị dạy học, nâng cấp cơ sở vật chất. Trong khi đó, ngành giáo dục chưa khắc phục được mâu thuẫn giữa yêu cầu cao về chất lượng giáo dục và sự hạn chế về trình độ đội ngũ đay đả, cán bộ quản lý cũng như điều kiện cơ sở vật chất, thời lượng học tập ở trường phổ biến…” – GS Đào Trọng Thi đánh giá. Theo GS Đào Trọng Thi, việc thiết kế CT, SGK mới phải ăn nhập với điều kiện thực hiện chứ đổi mới nhưng không có khả năng khai triển thì không đạt yêu cầu và không khả thi. “CT, SGK phổ biến mới không thể thoát ly điều kiện thực tiễn, vốn là điểm yếu trước đây. Chương trình đặt ra quá cao, thầy không dạy được, điều kiện cơ sở vật chất không đảm bảo...” - GS Đào Trọng Thi phân tích. Cho rằng việc để tồn tại những hạn chế nói trên không chỉ là trách nhiệm của ngành giáo dục, GS Đào Trọng Thi cho biết, đích việc giám sát lần này của Ủy ban Thường vụ Quốc hội còn hướng tới xây dựng nghị quyết mới cho đề án đổi mới CT, SGK cũng như đề án đổi mới giáo dục cơ bản, toàn diện. “Đặt vấn đề đổi mới nghị quyết cho thấy việc cấp thiết đổi mới giáo dục không chỉ có trách nhiệm của ngành giáo dục mà còn phải mong ở tầm Quốc hội, Chính phủ. Nếu thấy chính sách không hợp thì cần phải sửa đổi, bổ sung” – GS Đào Trọng Thi kết luận. Vinh Hương